Quy trình sản xuất gốm Bát Tràng diễn ra như thế nào?

Bát Tràng, một ngôi làng cổ nằm ở ngoại ô Hà Nội, nổi tiếng với nghề làm gốm truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm.

Những sản phẩm gốm sứ từ Bát Tràng không chỉ đẹp mắt mà còn mang giá trị văn hóa và kinh tế đặc biệt.

Với những nét độc đáo của mình, quy trình làm gốm ở đây đã thu hút sự chú ý của nhiều người, cả trong nước lẫn quốc tế. Hãy cùng Xưởng Sản Xuất Gốm Sứ khám phá quy trình sản xuất gốm sứ Bát Tràng và vai trò của nó trong văn hóa truyền thống của người Việt nhé!

Giới thiệu về làng gốm Bát Tràng

Làng gốm Bát Tràng tọa lạc ở phía đông bắc Hà Nội, cách trung tâm thành phố khoảng 13 km.

Nơi đây nổi tiếng với nghề làm gốm truyền thống đã có từ hàng trăm năm, trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước.

Lịch sử phát triển của làng gốm Bát Tràng rất lâu đời, được cho là bắt nguồn từ thời Lý – Trần (thế kỷ 10-13). Nghề làm gốm ở đây đã được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác cho đến ngày nay.

Không chỉ tạo ra những sản phẩm gốm sứ đẹp, nơi đây còn gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc.

Một số sản phẩm gốm Bát Tràng…Sản phẩm gốm sứ Bát Tràng nổi bật với vẻ đẹp mềm mại, mịn màng và tinh tế, cùng độ bóng cao.

Từ những chiếc bát, chén, đĩa đơn giản cho đến các món đồ trang trí như bình hoa, đèn lồng hay tượng phật, tất cả đều được làm thủ công với tình yêu và tâm huyết của các nghệ nhân địa phương.

Với truyền thống lâu đời, Bát Tràng đã trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá và trải nghiệm nghệ thuật gốm truyền thống của người Việt.

Trước khi tìm hiểu về quy trình làm gốm, chúng ta cần biết gốm là gì.

Gốm là một loại vật liệu được tạo ra từ đất sét, sau khi được nung ở nhiệt độ cao.

Quá trình sản xuất gốm bắt đầu bằng việc lấy đất sét và trộn với nước để tạo thành hỗn hợp đồng nhất.

Sau đó, người thợ sẽ tạo hình sản phẩm bằng tay hoặc dụng cụ, tạo ra các hoa văn, họa tiết, chữ cái, số hay dùng khuôn để đúc sản phẩm.

Khi sản phẩm đã được định hình, người thợ sẽ để nó khô tự nhiên rồi đưa vào lò nung ở nhiệt độ cao. Quá trình nung giúp đất sét trở nên cứng và bền hơn. Sau khi hoàn tất, sản phẩm gốm có thể được sơn hoặc trang trí bằng nhiều kỹ thuật khác nhau tùy theo mục đích sử dụng.

Gốm đất nung hiện nay là loại gốm phổ biến và giá cả phải chăng nhất.

Gốm được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ đồ dùng gia đình như bát đĩa, chén tách, chậu hoa, đèn trang trí, đến các sản phẩm công nghiệp như gốm xi măng, gốm sứ, gốm ceramic. Ngoài ra, gốm còn mang giá trị văn hóa và nghệ thuật, được dùng để tạo ra các tác phẩm trang trí, tượng và tranh gốm.

Bạn đã có cái nhìn tổng quan về gốm rồi đấy!

Tiếp theo, Xưởng Sản Xuất Gốm Sứ sẽ giới thiệu cho bạn quy trình làm gốm và các bước sơ chế cũng như hoàn thiện từ những cơ sở sản xuất gốm sứ nhé.

Bình hút lộc Thuận Buồm Xuôi Gió viền vàng

Chuẩn bị để làm gốm Bát Tràng

Để tạo ra những sản phẩm gốm sứ Bát Tràng đẹp mắt và chất lượng, các nghệ nhân ở đây cần tuân thủ quy trình sản xuất rất nghiêm ngặt.

Mọi thứ bắt đầu từ việc lựa chọn nguyên liệu và chuẩn bị các công đoạn cần thiết.

Nguyên liệu để sản xuất gốm sứ

Nguyên liệu chính để làm gốm sứ Bát Tràng là đất sét, được khai thác từ các mỏ địa phương.

Để đảm bảo sản phẩm có chất lượng đồng đều và màu sắc hấp dẫn, các nghệ nhân phải phân loại và xử lý đất sét trước khi sử dụng. Các bước chuẩn bị bao gồm:

Phân loại đất sét: Đất sét được phân loại dựa trên độ tinh khiết và màu sắc để tạo ra những sản phẩm gốm sứ có màu sắc và độ bóng đẹp.

Loại đất sét làm gốm:

Thái và trộn đất sét: Đất sét được thái nhỏ và trộn với nước để tạo thành hỗn hợp đồng nhất với độ ẩm phù hợp.

Ép nén và tạo hình: Hỗn hợp đất sét sẽ được ép nén và tạo hình theo thiết kế mong muốn.

Sấy khô và đốt nung: Sau khi tạo hình xong, sản phẩm sẽ được sấy khô và nung trong lò gốm ở nhiệt độ từ 800 đến 1200 độ C, giúp sản phẩm trở nên cứng cáp và bóng bẩy hơn.

Một số dụng cụ làm gốm cũng rất quan trọng trong quá trình này.

Việc chuẩn bị và xử lý đất sét là bước quyết định để đảm bảo chất lượng và độ bền của sản phẩm gốm sứ Bát Tràng.

Chính vì vậy, các nghệ nhân nơi đây luôn cần có kinh nghiệm và tâm huyết trong từng bước của quy trình làm gốm để cho ra đời những sản phẩm đẹp và chất lượng.

Quy trình làm gốm Bát Tràng bao gồm hai giai đoạn chính: sản xuất cơ bản và hoàn thiện để tạo ra những sản phẩm đẹp mắt.

Mọi công đoạn đều được thực hiện bởi các nghệ nhân tài ba với sự tỉ mỉ và khéo léo.

Dưới đây là các bước chi tiết trong quy trình làm gốm ở làng Bát Tràng:

Pha trộn đất sét Đất sét được phân loại kỹ lưỡng và trộn đều với nước để có được hỗn hợp đồng nhất.

Ép khuôn Hỗn hợp đất sét sẽ được ép vào các khuôn để định hình sản phẩm.

Tạo hình Sau khi đã ép khuôn, các nghệ nhân sẽ dùng tay hoặc máy để tạo hình cho sản phẩm.

Sấy khô Sản phẩm sẽ được đặt vào khoang sấy để loại bỏ nước và tăng độ cứng.

Trang trí Khi đã khô, sản phẩm sẽ được trang trí với các họa tiết và hoa văn theo thiết kế.

Đốt nung Sản phẩm sẽ được nung trong lò với nhiệt độ từ 800 đến 1200 độ C để đạt được độ bóng và cứng cần thiết.

Mỗi bước trong quy trình làm gốm Bát Tràng đều được thực hiện bằng tay hoặc bằng các dụng cụ truyền thống.

Các nghệ nhân luôn chú trọng đến chất lượng và độ bền của sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Sau khi hoàn tất các bước sản xuất cơ bản, quy trình còn tiếp tục với các công đoạn hoàn thiện nhằm mang lại độ bóng và cứng như mong muốn.

Các bước này bao gồm:

Đánh bóng Sau khi nung, các nghệ nhân sẽ đánh bóng bề mặt sản phẩm để tạo độ bóng và mịn màng.
Sơn men Công đoạn sơn men cũng rất quan trọng để hoàn thiện sản phẩm.

sơn men đánh bóng - quy trình sản xuất gốm sứ

Hy vọng bạn sẽ thích thú với quy trình làm gốm độc đáo này! Sau khi được đánh bóng, sản phẩm sẽ được phủ một lớp men để tăng cường độ bóng và độ cứng.

Công thức men gốm thường được làm từ các nguyên liệu tự nhiên như tro, đá vôi, đất sét và oxit kim loại. Men gốm có khả năng chịu nhiệt tốt và bền bỉ, giúp bảo vệ sản phẩm khỏi trầy xước cũng như sự ăn mòn từ các chất như axit, kiềm hay muối.

Quá trình làm đồ gốm hoàn chỉnh đòi hỏi rất nhiều công sức và tâm huyết.

Nung lại trong lò

Sau khi đã sơn men, sản phẩm sẽ được đưa vào lò gốm và nung ở nhiệt độ từ 800 đến 1200 độ C trong khoảng thời gian từ vài giờ đến vài ngày. Quá trình này giúp cho lớp men liên kết chặt chẽ với bề mặt sản phẩm, tạo ra một lớp men bền và bóng đẹp.

Thêm hoa văn và chi tiết trang trí cuối cùng

Khi sản phẩm đã được nung xong, các nghệ nhân sẽ tiến hành trang trí bằng những hoa văn, họa tiết và chi tiết khác để làm cho sản phẩm trở nên đẹp mắt và tinh tế hơn.

công đoạn vẽ hoàn thiện sản phẩm trong quy trình gốm sứ

Kiểm tra và phân loại sản phẩm theo chất lượng

Cuối cùng, sản phẩm sẽ được kiểm tra chất lượng và phân loại dựa trên độ bền cũng như độ hoàn thiện.

Những sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao sẽ được đưa ra thị trường hoặc sử dụng trong các hoạt động nghệ thuật, trong khi những sản phẩm không đạt yêu cầu sẽ bị loại bỏ hoặc dùng cho mục đích khác.

Sản phẩm gốm tráng men hoàn chỉnh

Trên đây là quy trình tổng quát về cách làm gốm Bát Tràng. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn, hãy ghé thăm làng gốm Bát Tràng để trải nghiệm và chứng kiến quy trình sản xuất gốm của các nghệ nhân nhé!

Sản phẩm tại lò gốm Bát Tràng được chế tác bằng phương pháp thủ công truyền thống, với nhiều họa tiết và hoa văn độc đáo, mang lại giá trị thẩm mỹ cao.